Ngày Sách và Văn hoá đọc Việt Nam với mục tiêu nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của sách. Khuyến khích mọi người đọc sách, hình thành thói quen đọc sách trong gia đình, trường học, cơ quan, tổ chức. Đồng thời góp phần nâng cao trình độ dân trí, phát triển văn hóa và con người Việt Nam.
Văn hóa đọc là gì?
Văn hóa đọc là một khái niệm rộng lớn bao gồm thói quen, thái độ, giá trị và hành vi liên quan đến việc đọc của cá nhân và cộng đồng. Nó không chỉ đơn giản là việc đọc sách mà còn bao gồm việc đánh giá, hiểu và tận dụng thông tin và kiến thức thu được qua quá trình đọc. Văn hóa đọc phản ánh mức độ quan trọng mà một xã hội hoặc cộng đồng đặt vào việc đọc làm phương tiện học tập, giải trí và phát triển cá nhân.
TS Giản Tư Trung: 'Sách là người thầy khai minh'.
Chia sẻ trên một bài phỏng vấn mới đây trên Tạp chí Tri Thức Znews, Thầy Giản Tư Trung đã nhấn mạnh khuyến đọc phải gắn với khuyến học, đồng thời chia sẻ nhiều góc nhìn giá trị và thú vị về sự học khai phóng - điều được ông xem như tâm huyết cả đời.
"Trong một xã hội chưa có nền giáo dục khai phóng mạnh thì cách tối ưu nhất để khai phóng chính là sách, vì sách là người thầy khai minh mình có thể có nó mọi lúc. Bạn cứ tưởng tượng, mình có thể thỉnh một người thầy vĩ đại về tận giường ngủ của mình để dạy cho mình lúc nửa đêm, mà nhiều khi học phí có khi chỉ bằng vài ba tô phở thôi. Sách là người thầy lớn, dễ tìm và có thể giúp ta học mọi nơi mọi lúc."
Đặc điểm của văn hóa đọc
-
Thói quen đọc: Tần suất và lượng thời gian mà một người dành cho việc đọc, bao gồm sách, báo, tạp chí, và nội dung số.
-
Sự đa dạng và chọn lọc: Loại tài liệu mà người đọc lựa chọn, từ văn học, khoa học, giáo dục đến giải trí.
-
Hiểu biết và phân tích: Khả năng phân tích và suy luận từ nội dung đã đọc, cũng như áp dụng kiến thức và thông tin vào cuộc sống hàng ngày.
-
Chia sẻ và thảo luận: Việc chia sẻ thông tin, ý tưởng, và suy nghĩ với người khác thông qua các cuộc thảo luận, hội nhóm đọc sách, và các nền tảng trực tuyến.
-
Hưởng ứng: Sự ủng hộ và tạo điều kiện phát triển văn hóa đọc từ gia đình, trường học và cộng đồng.
Tầm quan trọng của văn hóa đọc
-
Phát triển cá nhân: Đọc mở rộng kiến thức, cải thiện từ vựng và kỹ năng ngôn ngữ, nâng cao khả năng suy nghĩ phản biện.
-
Hiểu biết sâu rộng về xã hội: Giúp hiểu biết sâu sắc hơn về các vấn đề xã hội, văn hóa và con người từ khắp nơi trên thế giới.
-
Giải trí và thư giãn: Đọc là một hình thức giải trí lành mạnh, giúp giảm stress và cải thiện sức khỏe tinh thần.
-
Hỗ trợ giáo dục và nghiên cứu: Là nền tảng cho việc học tập và nghiên cứu trong mọi lĩnh vực kiến thức.
Văn hóa đọc cần được nuôi dưỡng và phát triển từ gia đình, trường học và cộng đồng, với việc tạo ra môi trường khuyến khích và hỗ trợ việc đọc.
Ngày Sách và Văn hoá đọc Việt Nam 21/4
Ngày 24/2/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định lấy 21/4 hằng năm là ngày Sách Việt Nam. Sau đó, để đưa Văn hóa đọc được phổ biến rộng rãi hơn, ngày 4/11/2021, Thủ tướng Chính phủ quyết định tổ chức Ngày Sách và Văn hóa Đọc Việt Nam, thay thế cho Ngày Sách Việt Nam trước đó. Sự kiện này vẫn được tổ chức vào ngày 21/4 hàng năm nhằm thúc đẩy và phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng.
Ngày Sách và Văn hoá đọc Việt Nam là một dịp quan trọng nhằm khẳng định vai trò của sách trong việc nâng cao tri thức, kỹ năng, phát triển tư duy, giáo dục, đồng thời rèn luyện nhân cách con người. Song đó, sự kiện này còn thúc đẩy phong trào đọc sách trong cộng đồng, góp phần xây dựng một môi trường học tập tích cực, từ gia đình đến cơ quan, tổ chức và trường học.
Theo Kế hoạch, các cơ quan, đơn vị trực thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ tổ chức các hoạt động trong Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam, gắn với các hoạt động sinh hoạt chuyên đề hoặc lồng ghép các sự kiện, hoạt động chính trị của cơ quan, đơn vị. Đeo băng rôn, khẩu hiệu chào mừng Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam tại các trụ sở hoặc truyền thông trên trang tin điện tử của cơ quan, đơn vị.
Ngày Sách và văn hoá đọc Việt Nam từ 2015 đến 2024 với nhiều chủ đề khác nhau:
- 2015: “Sách - Sự giao thoa văn hóa”
- 2016: “Sách-Hội nhập, đổi mới, phát triển”
- 2017: "Sách - Tri thức và phát triển xã hội"
- 2018: “Học, học nữa, học mãi”
- 2019: “Sách - Kết nối tri thức và phát triển”
- 2020: "Đọc sách, nâng cao trí tuệ, vượt qua nỗi lo dịch bệnh"
- 2021: "Sách - Sứ mệnh phát triển Văn hóa đọc"
- 2022: “Chấn hưng văn hóa và phát triển văn hóa đọc”
- 2023: “Sách: Nhận thức - Đổi mới - Sáng tạo” - “Sách cho tôi, cho bạn”
- 2024: "Sách và khát vọng phát triển".
Ý nghĩa của Ngày Sách và Văn hoá đọc Việt Nam
Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của sách và văn hóa đọc
Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam hướng đến việc nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của sách và văn hóa đọc. Sách là kho tàng tri thức vô tận, là nguồn tài nguyên quý giá cho sự phát triển của mỗi cá nhân và xã hội. Đọc sách giúp con người mở rộng tầm nhìn, bồi dưỡng kiến thức, rèn luyện tư duy, hoàn thiện nhân cách. Việc xây dựng văn hóa đọc là góp phần xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm bản sắc dân tộc.
Khuyến khích mọi người đọc sách
Ngày này nhằm khuyến khích mọi người, đặc biệt là thế hệ trẻ, hình thành thói quen đọc sách. Đọc sách cần được vun đắp từ nhỏ, khi còn ngồi trên ghế nhà trường để rèn luyện khả năng tư duy. Mỗi gia đình nên xây dựng tủ sách, khuyến khích con em đọc sách mỗi ngày. Các trường học cần tổ chức các hoạt động khuyến đọc, tạo môi trường đọc sách thân thiện, hấp dẫn cho học sinh. Các cơ quan, tổ chức cũng cần tạo điều kiện cho cán bộ, công nhân viên đọc sách, góp phần nâng cao trình độ chuyên môn và nghiệp vụ.
Phát triển phong trào đọc sách
Phát triển phong trào đọc sách là góp phần xây dựng xã hội học tập. Xã hội học tập là xã hội mà mọi người đều có ý thức học tập suốt đời, học tập để phục vụ công việc, phục vụ cuộc sống và phát triển bản thân. Đọc sách là một trong những con đường quan trọng để xây dựng một xã hội văn minh, tiến bộ như vậy.
Tôn vinh giá trị của sách
Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam cũng là dịp để tôn vinh giá trị của sách, đồng thời khẳng định vai trò, vị trí và tầm quan trọng của sách trong đời sống. Sách là người thầy, người bạn đồng hành không thể thiếu trong cuộc sống của mỗi con người. Đó cũng là nguồn tri thức vô tận, là kho tàng văn hóa của nhân loại. Đọc sách giúp con người mở rộng tầm nhìn, bồi dưỡng tâm hồn, hoàn thiện nhân cách.
Các hoạt động Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam
Theo Báo Nhân dân, các hoạt động trong ngày Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam bao gồm việc tuyên truyền và giới thiệu sách, tổ chức các buổi kể chuyện và làm theo sách, sáng tác tranh vẽ dựa trên nội dung của sách, cùng nhau xếp sách nghệ thuật. Các hoạt động giao lưu, tọa đàm về văn hóa đọc, tôn vinh các cá nhân góp phần vào việc duy trì và phát triển văn hóa đọc như người đọc, tác giả, nhân viên thư viện, những người lưu giữ, sưu tầm và quảng bá sách.
Đồng thời, cũng có các hoạt động khác như tổ chức không gian giới thiệu sách từ các nhà xuất bản và đơn vị phát hành, quyên góp và trao tặng sách, hoạt động đổi sách cũ - lấy sách mới, cùng với việc tổ chức các sự kiện khuyến khích đọc sách và hướng dẫn kỹ năng đọc sách, khai thác và sử dụng thông tin từ sách.
Nội dung tổ chức bao gồm Tuyên truyền giá trị, ý nghĩa của Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam gắn với việc phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng, với thông điệp: "Sách hay cần bạn đọc", "Sách quý tặng bạn", "Tặng sách hay - Mua sách thật", "Sách hay: Mắt đọc - Tai nghe";
Tổ chức các buổi hội thảo, trao đổi kiến thức về xu hướng đọc, chia sẻ thông tin về cách sử dụng công nghệ, nền tảng số,... Tổ chức các câu lạc bộ đọc sách trực tuyến, tạo các nhóm đọc sách trực tuyến nhằm thảo luận về các tác phẩm thông qua các nền tảng số như Google Meet, Skype, Zoom,... Tổ chức các hoạt động tuyên truyền, truyền thông về Ngày sách và Văn hóa đọc Việt Nam, về giá trị của sách cũng như văn hóa đọc,...
Trong năm 2024, thời gian tổ chức sẽ bắt đầu từ 14/3 đến hết tháng 4 năm 2024. Trọng điểm là từ ngày 14/4 đến hết 21/4. Các cơ quan, đơn vị trực thuộc Bộ căn cứ vào tình hình, điều kiện thực tế để tổ chức các hoạt động chào mừng Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam lần thứ 3 của cơ quan, đơn vị mình theo thời gian, địa điểm phù hợp.
Đề án phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng
Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 329/QĐ-TTg năm 2017 phê duyệt Đề án phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 với quan điểm:
-
Sự phát triển của văn hóa đọc là một trọng điểm quan trọng trong việc nâng cao trình độ văn hóa, giáo dục của đất nước.
-
Văn hóa đọc được thúc đẩy thông qua việc khai thác hiệu quả và không ngừng mở rộng nguồn vốn tri thức, văn hóa của người Việt Nam, đồng thời tiếp thu có chọn lọc những tinh hoa tri thức của nhân loại.
-
Chính phủ cam kết hỗ trợ phát triển văn hóa đọc, đồng thời thúc đẩy sự đa dạng hóa và kêu gọi sự tham gia của mọi nguồn lực trong xã hội tham gia phát triển.
-
Các cấp ủy, chính quyền, các đoàn thể, tổ chức xã hội, các cơ sở giáo dục và các tổ chức khác liên quan cùng gia đình, cộng đồng, đều phải chịu trách nhiệm và tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy văn hóa đọc.
Định hướng đến năm 2030, người dân phát triển thói quen đọc và kỹ năng tiếp cận, sử dụng thông tin và tri thức tại môi trường sinh sống, học tập và làm việc. Các chỉ tiêu phát triển văn hóa đọc sẽ được duy trì và củng cố, đồng thời cải thiện môi trường đọc. Công tác hoạt động thư viện và xuất bản sẽ được tăng cường để đáp ứng nhu cầu đọc của người dân, bao gồm cả sản phẩm in và điện tử.
Năm 2021, Bộ Thông tin và Truyền thông đã phê duyệt Kế hoạch 3042/KH-BTTTT về phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng giai đoạn 2021-2025.
Nhằm thúc đẩy việc triển khai Đề án Phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030, thuộc lĩnh vực xuất bản giai đoạn 2021 - 2025, cần xác định các nhiệm vụ trọng tâm. Mục tiêu là nâng cao chất lượng các hoạt động phát triển văn hóa đọc để lan tỏa văn hóa đọc mạnh mẽ hơn trong cộng đồng. Đồng thời, cần phối hợp triển khai các nhiệm vụ đã được đề ra trong Kế hoạch phát triển văn hóa đọc giai đoạn 2020 - 2030, theo hướng xã hội hóa, nhằm đảm bảo sự đồng bộ và hiệu quả trong hoạt động của Bộ Thông tin và Truyền thông.
Hơn cả một sự kiện, Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam là lời kêu gọi mỗi cá nhân, tập thể, tổ chức hãy dành thời gian cho sách, nuôi dưỡng tình yêu đọc sách trong chính mình. Bởi sách là kho tàng tri thức vô giá, giúp con người mở rộng tầm nhìn, bồi dưỡng tâm hồn, rèn luyện tư duy và hoàn thiện bản thân.
Các cá nhân, tổ chức, trường học, cơ quan cùng chung tay để biến mỗi ngày thành Ngày Sách, biến mỗi gia đình thành một thư viện thu nhỏ, và hãy cùng nhau xây dựng một Việt Nam ham đọc, biết đọc và sáng tạo. Đặc biệt là trong thời đại bùng nổ thông tin như hiện nay, khi mà con người có thể tiếp cận thông tin một cách dễ dàng qua internet và mạng xã hội, việc đọc sách giúp ta chọn lọc, tiếp nhận thông tin một cách có hệ thống, hiệu quả, tránh bị nhiễu bởi những nguồn tin sai lệch.
